Grenzen.
Ik weet niet hoe u met grenzen omgaat, maar er is maar een manier om ze goed te verkennen en dat is er over heen te gaan. Met die uitspraak rechtvaardig ik bijna een heel leven, in ieder geval de escapades die dat leven kleur en inhoud gaven. Grenzen zijn er om er over heen te gaan. Doe je dat niet dan heb je maar weet van een kant van de grens, jouw kant. Pas als je een grens over gaat kun je omkijkend ook de ander kant zien. En ik kan u verzekeren dat levert vaak onverwachte en spannende beelden op. Ik ben in mijn leven van tijd tot grenzen over gegaan en heb daar geen moment spijt van gehad. Maar wees niet bang, er volgt nu geen openbare biecht van al de uitstapjes die ik gemaakt heb. Wel is het zo, dat ik soms een grens over ging en de andere kant zo aantrekkelijk bleek dat ik er maar een tijdje gebleven ben.
Een van de grootste grensverleggingen, ik heb het er al ooit eerder over gehad, was mijn tijdelijke vertrek naar Arnhem. Dat was geen grensverkenning, maar voelde veel meer als een volksverhuizing. Het duurde een paar jaar, nu al weer een mensenleeftijd geleden, maar toen keerde ik weer ras op mijn schreden terug. Er zijn grenzen die niet te slechten zijn en die je, al was het maar op folkloristische gronden, in ere moet houden. De prijs die voor deze grensoverschrijding betaald werd, was hoog. Mijn beide kinderen hebben voor eeuwig in hun paspoort als geboorteplaats de stad staan waar zij nauwelijks gewoond hebben. Zij hebben zich er mee verzoend.
De Romeinen gingen geen grenzen over, zij verschoven ze gewoon steeds een beetje. Ook nu nog zijn er landen die deze tactiek, ondanks de kritiek die er op is, met enig succes toepassen.
Terug naar mijn eigen opvatting over grenzen. Van de ene kant vind ik dat ze moeten blijven bestaan. Als je ze wegvaagt is er niets meer om over heen te gaan. Saai leven. Van de ander kant kun je een grens ook overdrijven door er een groot hek op te plaatsen. Dan is er geen doorkomen meer aan. Daarmee hou je niet alleen de vreemdeling buiten, maar sluit je je zelf ook op. Dat is het moment van de pyrrusoverwinning van het eigen gelijk. Geen grens meer om over te gaan, niet meer te verkennen waar je eigen, misschien wel onverwachte, mogelijkheden liggen.
Het blijft een goede zaak je eigen grenzen te verkennen en van tijd tot tijd te verleggen. Ik heb het idee dat dat ook het uitgangspunt is voor veel deelnemers aan de 100ste Vierdaagse. Ik ben al een fiks aantal jaren aan de Vierdaagse verbonden. Nee, niet als loper, maar als een van de vrijwilligers achter de schermen. Ooit dacht ik wel deze sportieve prestatie te kunnen volbrengen en ik trainde ijverig. Het was in mijn diensttijd die ik doorbracht bij de Gele Rijders. Maar bij de oefentochten liep ik zulke forse bloedblaren op dat de arts mij deelname verbood. Dat klinkt stoerder dan toegeven dat mijn gestel te zwak was om zo’n tocht te volbrengen. Een andere rechtvaardiging voor het niet mee doen destijds vond ik in het feit dat ik toch niet voor niets bij de Gele Rijders zat en niet bij de Gele Lopers. Rijders lopen niet, rijders rijden. En dat mocht ik toen als verzorger op de fiets en reed ik vier dagen lang achter mijn peloton aan met veldflessen water en lunchpakketten. Ik viel dus uit voordat ik een stap gelopen had. Ik ben nog een keer tijdens de Vierdaagse uitgevallen. Een paar jaar geleden struikelde ik op de derde dag over een drempeltje op het finishterrein. Mijn achillespees begaf het en weer viel ik uit zonder een stap gezet te hebben. Ja, wat lopen betreft weet ik inmiddels maar al te goed waar mijn grenzen liggen.
Ik ga niet meer met jeugdig elan en manmoedig stevig stappend een grens over. Als ik nu een grens passeer is dat sloffend in een tempo dat geen enkele vijand ook nog maar enig ontzag zal inboezemen. Geen Romein, niemand. Ik verschans me niet echt, maar op veroveringstocht? Ach dat was. Ik koester nu de tekst van die grenspaal in de buurt van de Duivelsberg: Laat vriendschap helen, wat grenzen delen. Vriendschap, daar doen we het voor.
© Jan Roelofs
Mei 2016